Kiedy słyszymy jarmuż, mamy niezbyt dobre skojarzenia. Warzywo, zielone, niezbyt smaczne, kto by to jadł? Unikając jarmużu, tracimy bardzo dużo. Ja traktuję jarmuż jak coś najlepszego na świecie. To jeden z moich superfoods, który zawsze musi rosnąć w naszym ogrodzie. Sam, na surowo może nie smakuje najlepiej, ale jak odkryjemy jego właściwości zdrowotne i nauczymy się spożywać go z innymi dodatkami, które ukryją jego smak, to będziemy chcieli jeść go jak najczęściej.
# Co to jest jarmuż?
Jarmuż to warzywo, odmiana kapusty, o długich, pomarszczonych liściach. W Polsce rośnie przez cały rok, nawet zimą. Jest odporny na niskie temperatury, nawet poniżej -150C. Im zimniej, tym jest słodszy i smaczniejszy. Wygląda trochę jak skrzyżowanie kapusty i brokuła. Może mieć liście w kolorze zielonym, fioletowo-zielonym lub fioletowo-brązowym. Jest łatwy w uprawie. U nas rośnie w ogrodzie przez cały rok, zarówno w szklarni jak i “pod chmurką”. Jarmuż jest doskonałym źródłem białka, błonnika, witamin, głównie C i K i witamin z grupy B, soli mineralnych, przede wszystkim wapnia i potasu, magnezu, żelaza, cynku oraz sulforafanu – silnego przeciwutleniacza/antyoksydantu.
# Jarmuż jako antidotum na nowotwory
Wszyscy dobrze wiemy, że lepiej zapobiegać chorobom, niż później je leczyć. Dlatego powinniśmy jeść warzywa takie jak jarmuż, brokuł jak najczęściej, najlepiej na surowo. Są one naturalnym źródłem sulforafanu – przeciwutleniacza, który ma silne działanie antynowotworowe. Jarmuż zawiera indole, które hamują wydzielanie aktywnych estrogenów, co zapobiega nowotworom piersi. Regularnie spożywany, może zapobiegać także nowotworom prostaty, płuc, jelita grubego, pęcherza moczowego, piersi. Aby wykorzystać całą moc jarmużu powinniśmy spożywać go na surowo, najlepiej zaraz po zebraniu z ogrodu, lub gotować na parze, ale nie dłużej jak 3-4 minuty. Ja piję jarmuż na surowo, w koktajlach, które są smaczne, zdrowe i pełne witamin.
Jarmuż zawiera karotenoidy (beta karoten, luteinę, zeaksantynę) czyli przeciwutleniacze hamujące szkodliwe dla organizmu procesy oksydacyjne, co może zapobiegać rozwojowi nowotworów jamy ustnej, krtani, przełyku.
Ciekawostką jest fakt, że karotenoidy zabarwiają jarmuż na kolory, pomarańczowy, żółty lub czerwony, ale są one maskowane chlorofilem, zielonym barwnikiem, w którym to kolorze jarmuż najczęściej występuje. Chlorofil ma działanie przeciwutleniające i wspomaga oczyszczanie organizmu. Łączy się z częścią toksycznych związków, jakie są w naszym organiźmie i nie pozwala im przenikać do jego tkanek.
Jarmuż to doskonałe źródło witaminy K, która hamuje rozwój niektórych nowotworów, np. piersi, jajnika, okrężnicy, wątroby, pęcherzyka żółciowego. Witamina K pomoże też zapanować nad obfitymi krwawieniami podczas menstruacji. Zapobiega krwotokom, zarówno wewnętrznym jak i zewnętrznym, przyspiesza gojenie się ran.
# Jarmuż to wsparcie dla pracy naszego serca i układu nerwowego
Zielone warzywo zawiera duże ilości witamin i pierwiastków wspomagających pracę układu sercowo-naczyniowego. Potas sprawia, że naczynia krwionośne są bardziej drożne, krew krąży swobodniej i możemy obniżyć jej ciśnienie w organiźmie. Wapń zawarty w jarmużu odgrywa ważną rolę w prawidłowym dostarczaniu krwi do wszystkich tkanek, reguluje ciśnienie krwi, jest podstawowym materiałem budulcowym kości i zębów. Wpływa na pracę mięśni i wydzielanie hormonów, reguluje pracę układu nerwowego. Witamina C uszczelnia i wzmacnia naczynia krwionośne, hamuje utlenianie “złego” cholesterolu LDL, zapobiegając miażdżycy. Obniża ciśnienie krwi, bierze udział w wytwarzaniu czerwonych krwinek, przeciwdziała anemii. W jarmużu znajdują się także witaminy z grupy B, które działają ochronnie na układ nerwowy.
# Jarmużowa ochrona przed wrzodami
Regularne spożywanie jarmużu może nas uchronić przed wrzodami żołądka i dwunastnicy. Sulforafan zawarty w jarmużu niszczy bakterie Helicobacter pylori, które mogą się przyczynić do rozwoju wrzodów i zapalenia błony śluzowej żołądka.
# Jesz jarmuż, masz zdrowe oczy
Jarmuż jest bardzo dobrym źródłem beta-karotenu, który w organiźmie jest przetwarzany na witaminę A. Pozwala ona zapobiegać kurzej ślepocie, czyli pogorszonemu widzenia po zmroku oraz zespołowi suchego oka. Poza tym, w jarmużu znajduje się luteina, i zeaksantyna, składniki pigmentu plamki żółtej. Wspierają one ochronę siatkówki oka przed uszkodzeniami spowodowanymi przez wolne rodniki i szkodliwym działaniem nadmiaru energii świetlnej.
# Jarmuż, przeciwwskazania, czyli żeby nie było idealnie
- Jarmużu nie powinny jeść osoby z chorobami tarczycy. Goitrogeny zawarte w jarmużu mogą wpływać na metabolizm jodu i przyczyniać się do obniżenia jego stężenia. Uwalniają się one jednak w wysokiej temperaturze więc gotując jarmuż możemy ograniczyć ich niekorzystny wpływ na tarczycę.
- Jarmuż nie jest wskazany chorującym na kamicę nerkową, ponieważ zawierają duże ilości trudno rozpuszczalnych w wodzie szczawianów.
- Jarmuż spożywany na surowo, podobnie jak inne kapustne, może powodować gazy i wzdęcia. Po ugotowaniu dolegliwości te zmniejszają się.
# Ile kalorii ma jarmuż?
Jarmuż możemy jeść do woli. Zawiera mnóstwo błonnika i niewiele kalorii. W 100 gramach jarmużu jest tylko około 40 kcal.
Dokładne wartości odżywcze dla jarmużu, określone przez Departament Rolnictwa USA, znajdziesz w tabeli poniżej.
# Jak najlepiej spożywać jarmuż?
Jarmuż najlepiej spożywać na surowo. Można dodać go do surówki, zrobić z niego koktajl. Można też przygotować chipsy z jarmużu, ale trzeba pamiętać, że poddany działaniu wysokiej temperatury utraci część swoich właściwości prozdrowotnych.
Ja najczęściej piję jarmuż w koktajlach, kilka moich przepisów znajdziesz na tym blogu:
Jarmuż można a nawet powinno się jeść tak często, jak się da. Spożywany regularnie zapewni nam dobre zdrowie i sprawi, że ryzyko zachorowania znacznie się obniży, nawet na te najgroźniejsze choroby jakimi są nowotwory.
# Jak przechowywać jarmuż?
Jeśli masz swój ogród, to z powodzeniem możesz uprawiać w nim jarmuż przez cały rok i nie musisz gromadzić go na zapas. No, chyba, że nie chce Ci się biegać codziennie do ogrodu po świeże liście tego super warzywa, to możesz przygotować zapas na kilka dni. Jarmuż jest trwałym warzywem, niewielki zapas na kilka dni możemy przechowywać w lodówce. Jeśli mamy większą jego ilość to z powodzeniem możemy go umyć, podzielić na porcje i zamrozić. Zachowa świeżość i nie straci cennych wartości odżywczych.
