Zdrowe, smaczne warzywa z własnego ogrodu to skarb. Ja od kilku lat z powodzeniem uprawiam samodzielnie warzywa w swoim ogrodzie. Od roku mam też do dyspozycji kilka donic, w których rosną warzywa. W tym wpisie opisze swoje doświadczenia z tej uprawy, pokaże wady i zalety takiego sposobu sadzenia roślin i podpowiem, co można z powodzeniem w donicach uprawiać.
# Kto i gdzie może uprawiać warzywa w donicach?
Jak to się mówi, chcieć to móc. Moim zdaniem każdy może uprawiać warzywa, nie ma znaczenia, czy mieszkasz w bloku czy masz swój dom. Każdy znajdzie choćby kawałek wolnego parapetu, balkonu lub tarasu, na którym może postawić doniczki z warzywami. Owszem, w mieszkaniu w bloku nie będziemy mogli uprawiać ziemniaków ani cukini, ale pietruszkę, paprykę czy nawet pomidorki koktajlowe już tak.
Uprawa warzyw w donicach nie jest trudna i nie wymaga zbyt wielu zabiegów pielęgnacyjnych. Wystarczy nieco większa doniczka, kawałek wolnego miejsca na parapecie, balkonie lub w ogrodzie i duuuużo chęci. Wypełniamy doniczkę ziemią, sadzimy warzywa i gotowe. Potem musimy tylko pamiętać o regularnym podlewaniu i od czasu do czasu, nawożeniu naszych warzyw i po kilku tygodniach możemy się cieszyć warzywami z własnej uprawy.
Ja mieszkam w domu, mam w ogrodzie ogród warzywny ale dodatkowo zbudowałem jeszcze kilka donic i w nich uprawiam warzywa. Dlaczego tak zrobiłem? To mój sposób na zwiększenie powierzchni ogrodu warzywnego. Działkę mamy niezbyt dużą a nie chcieliśmy jej całej przeznaczać na warzywnik więc postanowiłem wykorzystać każdy wolny metr powierzchni. Donice mają taką zaletę, że możemy je postawić w dowolnym miejscu i nawet z rosnącymi w nich roślinami przesunąć, jeśli mamy taką potrzebę.
# Jakie donice do uprawy warzyw?
To dobre pytanie. Wielkość donicy musimy dobrać do rodzaju warzyw, jakie chcemy w niej uprawiać. W małej, podłużnej donicy stojącej na parapecie możemy wysiać pietruszkę naciową, rzodkiewki lub koperek. Ale już marchewka, pietruszka korzeniowa wymagają głębszej doniczki, w której będą mogły swobodnie rosnąć w głąb gleby. Najpierw musimy zdecydować, co chcemy samodzielnie uprawiać a potem dobierać wielkość donicy i podjąć decyzję, gdzie będzie ona stała.
Ja uprawiam warzywa w drewnianych, samodzielnie wykonanych donicach o wymiarach 80 x 40 cm. Dodatkowo mamy też trzy plastikowe donice, tzw. mini szklarnie na zioła. W razie potrzeby, kiedy np. mam za dużo sadzonek pomidorów, wsadzam je do dużych, plastikowych około 30 litrowych donic, które pozostały mi po sadzonkach choinek. W ostateczności można warzywa wsadzić w duże, 20-25 litrowe wiadra budowalne. Trzeba tylko pamiętać o zrobieniu w nich otworu w dnie, żeby nadmiar wody mógł swobodnie wyciekać.
# Jakie warzywa można uprawiać w donicach?
Moim zdaniem każde. Owszem, nie ma sensu wysiewać w donicy np. zbóż albo rzepaku, bo będziemy mieli śmiesznie małe zbiory, ale każde warzywo wyrośnie i wyda owoc, jeśli wsadzimy je do donicy.
W donicach można uprawiać z powodzeniem:
- sałatę
- ogórki
- pomidory “kanapkowe” i koktajlowe
- bakłażany
- por
- kalafior
- kalarepę
- jarmuż
- paprykę
- koperek
- pietruszkę naciową
- pietruszkę korzeniową
- buraczki
- marchewkę
- cukinię
- cebulę
- czosnek
- rzodkiewki
- szpinak
- szczaw
- rukole
- fasole szparagową
- bób
- groszek
- ziemniaki
- wszystkie zioła
Jak widzisz, lista jest dość długa. Ja nie miałem jeszcze okazji sprawdzić, jaki plon wyda każde z w/w warzyw posadzone w donicach, ale wiem, że ogórki, pomidory, rzodkiewki, koperek, ziemniaki a nawet słoneczniki bez problemu rosną i owocują, posadzone w kilkudziesięciu litrach ziemi, w donicach.
# Wady i zalety uprawy warzyw w donicach
Każdy sposób uprawy warzyw ma swoje wady i zalety. Nie inaczej jest w przypadku donic. To co dla mnie jest zaletą, dla Ciebie może okazać się wadą, i odwrotnie. W tym wpisie przedstawiam swój punkt widzenia i doświadczenia z uprawy warzyw poza grządkami.
Wady:
- konieczność częstszego podlewania
- szybsze wyjaławianie się gleby i konieczność częstszego nawożenia roślin
- donice zajmują miejsce np. na balkonie lub tarasie
- mała powierzchnia więc mniej warzyw można posadzić w jednej donicy
- brak kontaktu z glebą i jej głębszymi warstwami, brak wymiany składników odżywczych z glebą
- większe ryzyko przemrożenia gleby w zimie, a co za tym idzie, problem z utrzymaniem życia glebowego
- szybsze obsychanie gleby w donicach stojących na słońcu
- drewniane donice, niestety, po kilku latach będzie trzeba wymienić na nowszy model. Drewno w kontakcie z wilgocią i mikroorganizmami żyjącymi w glebie ulega kompostowaniu i po kilku latach “znika”.
- Warzywa uprawiane w donicach, pod chmurką, mogą częściej chorować
Zalety:
- uprawę warzyw w donicach możemy mieć na parapecie, balkonie, tarasie, w dowolnym miejscu
- nie musimy się schylać do samej ziemi, żeby sadzić warzywa czy zbierać plony
- wiosną, gleba w ogrzanej promieniami słonecznymi donicy szybciej się nagrzewa i nasiona szybciej kiełkują
- nie ma kontaktu z glebą w ogrodzie, szkodniki takie jak krety czy nornice nie zniszczą nam upraw
- łatwiej jest zbudować okrycie nad donicą, np. z włókniny albo siatki i ochronić warzywa przed szkodnikami
- jeśli stojąca donica będzie nam przeszkadzać, to w każdej chwili możemy ją przestawić w inne miejsce
- łatwiej jest w razie potrzeby wymienić ziemię w donicy niż np. w ogrodzie
- do uprawy warzyw w donicy nie potrzebujemy dużej ilości miejsca ani zbyt dużo gleby
- warzywa wsadzone w donicy możemy uprawiać cały rok. Np. papryka, kiedy jest ciepło może stać w ogrodzie, a jesienią możemy wstawić donicę z papryką do cieplejszego garażu lub nawet do domu i zbierać owoce całą zimę.
- donice pozwalają na powiększenie wielkości ogrodu warzywnego, kiedy mamy małą działkę
- ilość obsadzonych donic możemy dopasować do potrzeb i miejsca jakim dysponujemy
# Jak poprawić jakość gleby w donicy i zwiększyć zbiory warzyw?
Jak już pisałem wcześniej, gleba w donicach nie ma kontaktu z ziemią w ogrodzie. Nie łączy się z nią poprzez “podziemny Internet” jakim jest grzybnia i nie może wymieniać się składnikami pokarmowymi z innymi jej warstwami. Jeśli w donicy rosną jakieś rośliny, to będą one w ekspresowym tempie zużywać składniki odżywcze, jakie są w ziemi w donicy. A my musimy dbać o ich systematyczne uzupełnianie.
Ja po każdym zbiorze warzyw i przed wysianiem kolejnych sypię do donicy trochę kompostu z własnego kompostownika. Potem wysiewam nasiona a całość przykrywam zrębkami drzewnymi. To pozwala na uzupełnienie składników odżywczych, bo kiedy podlewam warzywa w donicy, to woda wypłukuje “jedzonko” z kompostu i dostarcza je pod korzenie roślin. Dodatkowo co jakiś czas do wody, którą podlewam donice dodaję biohumusu, żeby zasilić rośliny. Nie stosuję żadnych oborników ani nawozów sztucznych. Jesienią, przed okresem zimowym można też w dużej donicy zrobić głębszy otwór i wsypać do niej trochę odpadków kuchennych takich jak obierki z warzyw i owoców, fusy z kawy i herbaty, skorupki z jajek itp. Ten wsad przez okres jesienno-zimowy powinien się przekompostować i na wiosnę wsadzone rośliny będą miały czym się odżywiać.
W ostateczności można co sezon wymieniać glebę w donicach na świeżą. Tą operację warto jednak wykonywać tylko w przypadku małych doniczek. W dużych mimo trudnych warunków, rozwija się jakieś życie glebowe, z którego korzystają wsadzone rośliny i szkoda byłoby je niszczyć.
Gleba w donicy szybciej wysycha. Aby temu zapobiec i poprawić jej kondycję, po wysianiu nasion na samą górę daję ściółkę ze skoszonej trawy i/lub zrębki drzewnej. Taka “kołderka” sprawia, że woda wolniej odparowuje i nie musimy podlewać warzyw w donicach kilka razy dziennie.
# Płodozmian i warstwy w uprawie warzyw w donicach.
Kiedy macie duże donice i nie opróżniacie ich z ziemi po każdym sezonie to warto gdzieś notować, co w nich rosło. Należy unikać sadzenia tych samych warzyw w tej samej donicy raz za razem. Należy zastosować płodozmian i obsadzać donice warzywami tak, żeby w każdym sezonie korzystały one z innych składników pokarmowych, zgromadzonych na różnych głębokościach gleby. Np. Jak w jednym roku mieliśmy w donicy koperek, który ma płytki system korzeniowy, to w kolejnym roku w tej donicy wysiejmy np. marchewkę, która pobiera składniki odżywcze z głębszych warstw gleby. Temat płodozmianu to wiedza na osobny wpis, który też pojawi się na moim blogu.
W dużej donicy możemy wsadzić kilka różnych warzyw. Musimy tylko pamiętać o zachowaniu odpowiedniej kolejności warstw. U mnie donice stoją pod ścianą domu. Dlatego przy samej ścianie powinienem wsadzić warzywa, które będą najwyższe, a z drugiej strony te, które nie urosną zbyt wysokie. Np. pod ścianą domu wsadzę czosnek, w środkowej części donicy marchewkę, a z przodu rzodkiewki. Dzięki temu każde z warzyw będzie miało dostęp do słońca, bez którego nie urośnie. Musisz tak zaplanować umiejscowienie warzyw w donicach, żeby każda roślinka miała dostęp do światła i żeby między nimi był swobodny przewiew powietrza.
# Uprawa warzyw w donicach w praktyce
Ja uprawiam warzywa w donicach już od kilku lat. Do tej pory miałem problemy z nadmiarem sadzonek na wiosnę, żal mi było je wyrzucić więc kupowałem donice i wsadzałem nadmiarowe warzywa pod chmurką, do ziemi w donicach. Jeśli przed wsadzeniem warzyw przygotujemy odpowiednio glebę, jeśli dodamy do niej sporo kompostu i ewentualnie jakichś naturalnych nawozów typu obornik, to później musimy już tylko pamiętać o regularnym, częstym podlewaniu gleby w donicach. Najlepiej jest zainstalować jakieś automatyczne nawadnianie kropelkowe, które wyręczy nas w codziennym konewkowaniu.
Po zebraniu plonów i przed wysiewem kolejnych warzyw powinniśmy uzupełnić glebę w składniki odżywcze, żeby kolejne warzywa miały się czym odżywiać. Najlepiej jest to zrobić za pomocą kompostu lub nawozów płynnych takich jak biohumus.
Uprawa warzyw w donicach jest możliwa dla każdego kto ma chęci do pracy i chce mieć swoje jedzenie. W moim przypadku donice pozwoliły na zwiększenie powierzchni ogrodu warzywnego i wykorzystanie nadmiarowych sadzonek. Pracy przy nich nie ma za wiele, a dodatkowe, zdrowe warzywa cieszą. Polecam każdemu uprawę warzyw w donicach.
Poniżej kilka zdjęć z moimi donicami, jakie mam w swoim ogrodzie.
A Ty, jakie masz doświadczenia z uprawą warzyw w donicach? Warto czy nie warto?
