Masz w ogrodzie warzywa, kwiaty, drzewa owocowe? Jeśli tak, to powinieneś zrobić wszystko co możliwe, żeby zaprosić do niego także pracowite owady, które za darmoszke będą pracować i zapylać kwiaty. Bez nich nie będzie owoców i warzyw, które stanowią podstawę naszego pożywienia.
# Owady zapylające, zapylacze rośliny, czyli kto?
Zapylacze to nie tylko owady, ale także zwierzęta, które przenoszą pyłek z męskiego pylnika kwiatu na żeński słupek kwiatowy. Powoduje to zapłodnienie zalążków w kwiecie żeńskim, gametami męskimi z ziaren pyłku.
Zapylacze to nie tylko owady ale i zwierzęta. Mogą nimi być także ludzie.
Owady zapylające to między innymi:
- pszczoły (miodne, murarki, samotnice, trzmiele)
Pszczoła na słoneczniku - motyle
- muchówki
- błonkówki
- niektóre osowate ( np. osy pyłkowe)
- muchy
- samce komarów
- chrząszcze kwiatowe
- mrówki
Zapylacze to także:
- nietoperze
- ptaki
- małpy
- lemury
- oposy
- jaszczurki
- itp.
Ludzie także mogą w sposób sztuczny zapylać kwiaty warzyw. Wystarczy poruszyć krzak pomidora, na którym są kwiaty lub np. wsunąć pręcik z kwiatu męskiego do wnętrza kwiatu żeńskiego w przypadku cukini.
# Zapylacze – niezbędny element ekosystemu
Według naukowców zdecydowana większość otaczających nas roślin jest uzależniona od zapylania ich przez owady i bez ich pomocy nie będą miały szans na przedłużenie istnienia gatunku. Są szczególnie ważne w uprawach rolnicznych, gdzie odpowiadają za wysokość plonów. Im więcej kwiatów zostanie zapylonych, tym większe będą zbiory. Rzepak, drzewa owocowe, ogórki, cukinie, papryki, groch, fasola, słonecznik itp., bez zapylaczy nie będą owocować i wydawać plonów.
Zapylacze pracują za darmo, w naturalny sposób zapylając rośliny. Jest to współpraca przynosząca korzyści dla obu stron. Owady mają pożywienie, a rośliny są zapylane. Cudownie to działa w przyrodzie. W Polsce głównymi zapylaczami są pszczoły i trzmiele. Na szczęście, w coraz większej ilości ogrodów pojawiają się domki dla owadów, wysiewa się łąki kwietne, które nie są koszone i robi się dużo, żeby owadów było jak najwięcej. Jeśli owady zginą, ludzie będą kolejni w kolejce do wymarcia, bo jedzenia będzie coraz mniej i będzie ono coraz trudniej dostępne. Musimy zrobić wszystko co możliwe, żeby owadów, szczególnie tych pożytecznych, było w naszej okolicy jak najwięcej.
# Jak zaprosić i utrzymać owady zapylające w ogrodzie?
Owady są niezbędne w każdym ogrodzie warzywnym. Jeśli chcemy, żeby zamieszkały w naszej okolicy, to musi zapewnić im do tego odpowiednie warunki. Przede wszystkim muszą mieć gdzie mieszkać i co jeść, i to przez cały czas ich aktywności.
Ogród powinien być usytuowany w miejscu nasłonecznionym. Dobrze jest też przygotować dla owadów poidełka z wodą, żeby mogły w upalne dni skorzystać i napić się podczas ciężkiej pracy.
# Stołówka dla owadów
Owady szukają pożywienia w kwiatach. Jeśli chcemy mieć dużo owadów w ogrodzie, powinniśmy mieć w nim dużo różnego rodzaju kwiatów, które kwitną od wiosny do jesieni. Kiedy jedne przekwitają, kolejne powinny rozkwitać, żeby owady miały cały czas dostęp do pożywienia. W sklepach można spotkać gotowe zestawy nasion kwiatów, które są bogate w pyłek i nektar, którego owady potrzebują. O ile w sezonie, latem, kiedy wszystko kwitnie, z pożywieniem dla owadów nie ma problemu, o tyle wczesną wiosną musimy zadbać o to, żeby wybudzone z zimowego snu owady miały już co zbierać.
Jeśli to możliwe, to powinniśmy w ogrodzie mieć miejsce, w którym nie będziemy kosić trawy i w którym stworzymy łąkę kwietną, z wieloma odmianami kwiatów. Będzie to oaza dla owadów, które chętnie będą odwiedzać nasz ogród.
Kwiaty kwitnące wczesną wiosną to m.in.: białe śnieżyczki, krokusy, tulipany, narcyzy, żonkile, hiacynty, ciemierniki, przebiśniegi, cebulice, sasanki, irysy żyłkowane, zawilce, fiołki wonne, miodunka plamista. Powinniśmy mieć je w ogrodzie, żeby zapewnić owadom pożywienie od pierwszych, ciepłych dni roku, kiedy pierwsze zapylacze budzą się do życia. Później, latem, wszystko zaczyna kwitnąć i zapewnia zapylaczom pożywienie.
# Dom dla owadów
Owady muszą mieć gdzie mieszkać. Dawniej, kiedy domy, stodoły, budynki nie był szczelnie otulone ociepleniem i odpornym na wszystko tynkiem, owady bez problemu mogły wciskać się w szczeliny w ścianach, w dziury między cegłami i tam się rozmnażać. Dziś nie mają takiej możliwości i musimy im pomóc. O ile pszczoły miodne mają swoje domy, o tyle dzikie owady muszą szukać dachu nad głową gdzie się tylko da. Jeśli chcemy im pomóc, to zainstalujmy w naszych ogrodach domki dla owadów. Damy im schronienie i zapewnimy swoim roślinom zapylacze, które wykonają kawał dobrej roboty, w zamian za dach nad głową i pyłek z kwiatów. Takie domki-hotele dla owadów można kupić w sklepach ogrodniczych, marketach lub na portalach aukcyjnych lub przy odrobinie chęci zrobić samemu.
My w naszym ogrodzie mamy kilka domków dla owadów, które są chętnie zasiedlane przez dzikie pszczoły i inne pożyteczne stworzenia. Domek taki powinien być zainstalowany w miejscu osłoniętym od wiatru. Powinno na niego świecić słońce, żeby owady miały ciepło. Jak widać na zdjęciach sporo otworów jest już zalepionych, w przyszłym roku wygryzą się z nich młode pszczoły, które będą zapylać rośliny w naszym ogrodzie. Co rok staramy się robić dużo, żeby owady miały u nas co jeść i gdzie mieszkać. Wiem, że wiosną można kupić kokony pszczół murarek i zasiedlić je w ogrodzie. Jeśli ktoś nie jest cierpliwy, może tak zrobić. Lepiej jednak powoli budować kolonię owadów, które same przyleciały do naszego ogrodu.
# Co zabija owady?
Odpowiedź jest prosta – chemiczne środki ochrony roślin, tak powszechnie stosowane w “nowoczesnym” rolnictwie. Nie rzadko rolnicy wykonują opryski upraw w środku dnia, kiedy owady pracują, zbierając pyłek z kwiatów. Powoduje to śmierć owadów, które zostaną potraktowane chemiczną trucizną.
Każdy zabieg chemiczny z użyciem środków ochrony roślin narusza warunki egzystencji owadów, które w tym czasie i krótko po nim znajdą się na polu. Opryski należy wykonywać wieczorami lub nocą i w czasie, kiedy nie ma silnego wiatru, żeby chemiczna trucizna nie została zniesiona wiatrem na miejsca, gdzie bytują i mieszkają owady. Oprysków nie powinno się wykonywać na polach znajdujących się w pobliżu pasiek. Tu wymagana jest współpraca i porozumienie pszczelarzy z rolnikami.
Innym czynnikiem wpływającym na populację owadów zapylających są monokultury, czyli obsiewanie dużych powierzchni jednym gatunkiem roślin, np. rzepakiem. W takich jednolitych środowiskach owady nie będą miały dostępu do różnego rodzaju pożywienia i te, które nie żywią się pyłkiem rzepaku nie będą miały co jeść i zginą.
Jeśli chcesz mieć w swoim ogrodzie zdrowe warzywa to potrzebujesz zapylaczy. A żeby one mogły w Twoim ogrodzie zamieszkać, staraj się nie używać chemicznych środków ochrony roślin, pestycydów, środków owadobójczych itp. Nie zabijaj owadów i siebie samego, jedząc potraktowane chemią warzywa.
